Glaucoom is een oogaandoening waarbij aantasting van de oogzenuw optreedt. Meestal is glaucoom het gevolg van verhoogde oogdruk. De kans op glaucoom neemt toe met de leeftijd: bij 40-50 jarigen lijdt ongeveer 1% van de bevolking aan glaucoom. Op de leeftijd van 80 jaar loopt dit al op tot 5-6%.
Glaucoom
Wat houdt glaucoom in. Welke types bestaan er. Wat zijn de symptomen. Welke zijn de mogelijke onderzoeken. Welke zijn de behandelingsopties.
Wat is glaucoom
Types glaucoom
Primair open kamer hoek glaucoom
Dit is de meest voorkomende vorm van glaucoom. Bij primair open hoek glaucoom is de productie van het oogkamervocht te hoog of de afvoer ervan te laag, zodat de oogdruk binnenin het oog stijgt. Deze stijging van de oogdruk veroorzaakt een verminderde bloeddoorstroming ter hoogte van de oogzenuw en op die manier ontstaat ter hoogte van de oogzenuw een tekort aan zuurstof en voedingsstoffen. Dit leidt op zijn beurt tot schade en afsterven van de oogzenuwvezels en tot verlies van zicht.
Secundair open kamer hoek glaucoom
Bij secundair open kamer hoek glaucoom ontstaat de oogdrukstijging als gevolg van een andere oogziekte of als gevolg van een trauma en veroorzaakt zo schade aan de oogzenuw.
Gesloten hoek glaucoom komt veel minder vaak voor dan open hoek glaucoom, maar is gevaarlijk omdat het op een korte tijd een ernstig zichtsverlies kan veroorzaken. Gesloten hoek glaucoom kan worden onderverdeeld in 2 categorieën: primair gesloten hoek glaucoom en acuut gesloten hoek glaucoom.
Primair gesloten hoek glaucoom
De in het oog aangemaakte voorkamervocht moet het oog kunnen verlaten in een kleine zone vooraan in het oog : de voorkamerhoek. Hierlangs komt het vocht terug in de bloedbaan terecht. De voorkamerhoek moet voldoende wijd open staan om het vocht door te laten (open voorkamerhoek). Als de hoek te nauw is, kan het vocht onvoldoende uit het oog, waardoor de oogdruk kan stijgen. Primair gesloten hoek glaucoom beslaat ongeveer 10% van alle gevallen van glaucoom.
Acuut gesloten hoek glaucoom
Acuut gesloten hoek glaucoom is een vorm van glaucoom waarbij de oogdruk op korte tijd (vaak slechts enkele uren) heel sterk stijgt. Hierdoor ontstaat er een plotse blindheid en de oogdruk is zo hoog dat de patiënt veel pijn heeft en zich misselijk voelt. Door deze extreme oogdrukstijging kan acuut glaucoom op een korte tijd leiden tot ernstig zichtsverlies en zelfs blindheid. Het betreft steeds een spoedgeval.
Oorzaak van acuut glaucoom is een gebrekkige afvoer van het inwendige oogvocht. Mensen met een specifieke anatomie van het oog (vaak bij sterke verziendheid of gevorderd cataract) kunnen een vernauwing hebben van de afvoerkanaaltjes en zo een verhoogd risico hebben voor acuut glaucoom.
Primair congenitaal (=aangeboren) glaucoom is een heel zeldzame aandoening en presenteert zich meestal bij patiënten tussen de nul en drie jaar. De exacte oorzaak is vaak onduidelijk. Soms zijn er naast de verhoogde oogdruk nog andere abnormale bevindingen. Een snelle adequate behandeling is noodzakelijk gezien bij niet behandeling de ziekte aanleiding geeft tot blindheid van het kind.
- Pigment dispersie syndroom
- Normotensief glaucoom
Symptomen
In het begin van de aandoening zijn er vaak helemaal geen klachten aanwezig, zelfs al is er al (spijtig genoeg meestal onherroepelijke) schade aangericht. Naarmate de oogzenuw(en) meer beschadigd geraken, is de uitval van het gezichtsveld meer en meer uitgesproken en kan de patiënt vaststellen dat er delen van zijn/haar gezichtsveld zijn weggevallen, of ziet patiënt wazige of zwarte vlekken. Het is belangrijk om te weten dat de gezichtsscherpte daarbij niet verminderd hoeft te zijn! Glaucoom is dus een verraderlijke aandoening.
Naast de traag progressieve vorm van glaucoom is er ook de “acute” vorm. De klachten zijn volledig anders: de patiënt klaagt dan meestal van uitgesproken hoofdpijn, misselijkheid en braken, vrij snel opgekomen wazig zien en een rood en pijnlijk oog.
Onderzoeken
Eén van de problemen bij glaucoom, vooral bij chronisch openhoek-glaucoom, is het sluipende begin van de aandoening. Er zijn totaal geen voortekenen of geen subjectieve klachten wanneer deze ziekte ontstaat. Dit is één van de redenen waarom het aangeraden wordt om regelmatig een routine oogonderzoek te ondergaan, zeker vanaf de leeftijd van 40 jaar.
- Oogdrukmeting
- Gezichtsveldonderzoek
- Gonioscopie
- Fundoscopische onderzoek
- Optische Coherentie Tomografie (OCT)
De oogarts kan op verschillende manieren de oogdruk meten. De meest betrouwbare methode is de applanatiemethode. Dit onderzoek gebeurt na druppelverdoving en is volledig pijnloos.
Het gezichtsveldonderzoek moet functionele schade opsporen. Dit is van groot belang voor het ontdekken en opvolgen van glaucoom.
Humphrey Field Analyzer
Met gonioscopie beoordeelt de oogarts de voorkamerhoek en de toegang tot de afvoerkanaaltjes. Dit maakt het mogelijk om vast te stellen over welk type glaucoom het gaat, en helpt om de juist behandelingsstrategie te kiezen.
Met een speciale loupe kan de oogarts naar de achterkant van uw oog zien om zo de status van de oogzenuw te evalueren.
Optische Coherentie Tomografie (OCT): beeldvormingstechniek waarbij de kwaliteit van de oogzenuw geobjectiveerd kan worden. Het is een techniek vergelijkbaar met een echo van een ander orgaan, maar dan niet met geluidsgolven maar met lichtgolven. Het betreft een pijnloos en niet invasief onderzoek.
I fusion OCT toestel
Behandelingsopties
Met een goede behandeling kunt u glaucoom stoppen of vertragen. Het is echter niet mogelijk om het verlies van perifeer zicht dat men heeft opgelopen, indien de glaucoom niet tijdig werd ontdekt, opnieuw ongedaan te maken.
De behandeling van glaucoom is er op gericht om de oogdruk te verlagen. Naast een medicamenteuze behandeling kan ook een laserbehandeling of chirurgische ingreep tot de mogelijkheden behoren.
Laser
Er zijn verschillende vormen van laserbehandeling om de oogdruk te controleren bij glaucoom. De oogchirurg kan een gaatje maken in het regenboogvlies, waardoor het kamerwater in het oog beter kan circuleren. Verder kan de arts ook ter hoogte van de afvoerkanaaltjes in de kamerhoek zelf behandelen, waardoor de afvoer van kamerwater wordt verbeterd. Ook de aanmaak van kamerwater in het oog kan met behulp van laser worden geregeld.
Oogdruppelen
In de meeste gevallen zal met behulp van oogdruppels de oogdruk voldoende verlaagd kunnen worden om op die manier de verdere ontwikkeling van glaucoom te stoppen. Er bestaan verschillende soorten van oogdrukverlagende oogdruppels, elk met hun eigen werking en ook hun mogelijke bijwerkingen.
Meestal zal een proefbehandeling met druppels uitwijzen of deze de oogdruk voldoende doen dalen en of ze goed worden verdragen. Soms zijn meerdere proefbehandelingen nodig of moeten meerdere druppels in combinatie worden gebruikt om tot een doeltreffende behandeling te komen die door de patiënt goed wordt verdragen.
Operatie
Een operatie is slechts zelden nodig. Indien een operatie noodzakelijk is, zal u naar een referentie ziekenhuis worden doorverwezen.